Paerunga

Paerunga

Ka whakauwhi a Te Ipukarea me Te Whare o Rongomaurikua i ngā pia paerunga i runga i tā mātou hiahia kia tautokona rātou, ngā kairangahau o āpōpō, mā te āta ārahi me te tuku i a rātou ki te mahi i roto i ā mātou kaupapa rangahau.

Ka noho ngā pia paerunga o Te Ipukarea me Te Whare o Rongomaurikura ki tētahi ahurea rangahau, ka whakatairanga hoki ō rātou pukenga wānanga. Rongo ai ā mātou tauira i te mātotorutanga o ngā kaupapa whakaehu me ngā tini marau i a rātou e noho ana i tētahi ao ngangahau, hoahoa, whanaungatanga anō hoki. Kua whakaritea e mātou tētahi wāhi e taea ai e ā mātou tauira ki te rongo i te wairua whanaungatanga me te tūtaki hoki i ētahi atu kairangahau e rite ana ō rātou hiahia.

Kua roa a Te Ipukarea e ārahi ana i ngā pia paerunga i roto i a rātou rangahau, ahakoa te kaupapa. Ka mātua aro mātou kit e kounga o ngā pukenga kaiārahi, ā, ka whai hoki mātou ki te whakarite kaupapa e mahi tahi ai tātou. Ka āwhina hoki a Te Ipukarea ki te kimi me te tono karahipi mō ngā tauira.

Ki AUT, e toru ngā hōputu rangahau hei whiriwhiri māu ki te Tohu Kairangi me te Tohu Paerua. Anei:

Hōputu Tuatahi – te hōputu tuhinga whakapae matua

Hōputu Tuarua – te hōputu tuhinga pukapuka

Hōputu Tuatoru – te tuhinga whakamahuki me tētahi kaupapa auaha

Ko te tuhinga whakamahuki, ko ngā kupu whakamārama kei waenga i te 15,000 ki te 20,000 kupu te roa mō te tohu paerua rangahau anahe; ka 40,000 ki te 50,000 kupu te roa ki te taumata tohu kairangi, ka haere tahi me ngā mahi ā-ringa, ngā mahi auaha.

Tohu Paerua (MPhil)

He tohu rangahau pū te Tohu Paerua MPhil, ā, ka tere mō te kotahi tau (Terenga Matua). I raro i te manaakitanga a ngā kaimahi o Te Ipukarea, e wātea ana ngā tauira ki te rangahau i tētahi kaupapa, arā, kei a rātou te tikanga. Whakaritea ai te rangahau ki rō tuhinga whakapae, ā, i ētahi wā, taunakitia ai ki tētahi taonga auaha. He huarahi hoki te MPhil ki ngā taumata rangahau kounga o te reanga kairangi. 

Mō ētahi atu whakamārama e pā ana ki te Tohu Paerua, pēnei i ngā kōrero mō ngā paearu tomo, mō te whakariterite me te hanga anō hoki o te tohu, tēnā haere mā konei.

Tohu Kairangi (PhD)

I roto i te Tohu Kairangi, ka āhei e ngā tauira te mahi i te taumata o te rangahau, te whakawhanake i ā rātou ara mahi, me te whakaatu i ō rātou hautūtanga i roto i ō rātou hapori mā te whanaketanga me te horapatanga o te mātauranga. E toru, e whā tau (Terenga Matua) te roa o te Tohu Kairangi, i raro i te maru o ngā kaimahi o Te Ipukarea, ā, e tohu ana i te tūturu me te whakahirahira o tāu takoha ki te kete mātauranga.

Ko te tohu kairangi mahitahi tuatahi o Te Ipukarea, ko tētehi kāhui wāhine Māori, tokotoru rātou, ā, he tohunga raranga te katoa. I tutuki i a rātou ngā hiahia o te taumata kairangi, ā i whakaaetia tā rātou whakapōtaetanga i te tau 2021, heoi nā te mate urutā kōwheori i pana ai ki te tau 2022.

Ko te whāinga o te tohu kairangi mahitahi kia taea ai e ngā tauira kairangi ki te mahi i tētehi kaupapa rangahau motuhake i raro i te maru o tētehi kaupapa whānui e tūhonohono ana, e tuitui ana i ētehi atu kaupapa rangahau motuhake. Mō ngā tauira e hiahia ana ki te whai i tētehi tohu kairangi mahitahi me eke tonu ki ngā paearu kuhu ki te Whare Wānanga. Me whai wā roa hoki ngā tauira me ā rātou kaiārahi rangahau e tika ai tā rātou āta wānanga i te kaupapa whānui me ngā kaupapa motuhake o ia tauira. Mō ngā tauira ka hiahia ki te whai i te hōputu tuatoru (kairangi auaha), me āta kōrero, me āta wānanga te kaupapa auaha takitahi tae atu ki te kaupapa auaha e whakatinana ana i te taha mahitahi o te katoa.

Ngā Āhuatanga Mahitahi

Me noho motuhake te kaupapa/tono rangahau o ia tauira kia tutuki tonu taua kaupapa motuhake mō te tūpono kāore ērā atu kaupapa mahitahi e pahawa. Ko te roanga o te kaupapa mai i tōna whakariterite ki te kuhu atu ki te Whare Wānanga tae noa ki te whakawākanga o ngā mahi ka whai i te tukanga kaupapa Māori, ā ko te mahi tahi kei tōna uho. Ko tēnei huarahi te huarahi matua o ngā kaiārahi rangahau o Te Ipukarea hei pou tarāwaho mō rātou, ā, ko tōna tāhūhū ko te mātauranga Māori, e tau ai ngā tauira paerunga ki tētehi taiao, ki tētehi wairua Māori. Āpiti ki tēnei, ka rongo ngā tauira i te haere tahi o te ope i ngā piki me ngā heke o te ao o te whare wānanga, ka rongo i te wairua tautāwhi o te Kaiwhakahaere kia āwhinatia rātou e ia ki te āta takahi i ngā tukanga o te whare wānanga. Ka mutu, kei te noho ‘Wānanga’ ngā tauira ki roto tonu i te Whare Wānanga, me he korowai tiaki. Mā tēnei e mau tonu ai rātou ki tō rātou mana motuhake.

Ki te pānui i ētehi atu kōrero mō te tokotoru tuatahi i puta i te tohu kairangi mahitahi tirohia tēnei kōrero Three wāhine Māori the first to receive joint doctorate for mahi raranga | RNZ News

Donna Morrison
Te Arawa - Ngāti Whakaue, Ngāti Rangiwewehi

“Ko ngā tāngata te take i whiriwhiri ai au i Te Ipukarea ki AUT, mātua rā ko Ahorangi Tania Ka’ai. Ko tōna mana whakahaere me te taunaki o tōna tīma i takoto ai tētahi tūāpapa pai kia wātea ai au ki te whai i te ara o te tohu kairangi ki te ruku i te puna o te mātauranga Māori.”

Nogiata Tukimata
Niue, Lakepe

"I whiriwhiri au i tēnei tohu i te mea i te pīrangi au kia mātua mārama au ki ngā huarahi whakahauora i tētahi reo pēnei i te reo Niue, e pai ai te whakamahinga o te reo i tēnei whakatupuranga me ngā whakatupuranga e haere ake nei."

Hēmi Kelly
Ngāti Maniapoto, Ngāti Tahu-Ngāti Whāoa

"Ko taku whakaihiihi, ko te reo Māori, me te whakarauora reo, ā, ko AUT te kāinga o Te Ipukarea. He nui ngā kaupapa auaha kua puta mai i Te Ipukarea, nō konā i māmā ai taku whiriwhiri i a AUT hei wāhi ako māku."